Viêm đại tràng mãn tính là bệnh lý đang ngày càng trở nên phổ biến ở nước ta với nguyên nhân chủ yếu do thói quen sinh hoạt ăn uống không hợp lý và không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Tuy nhiên viêm đại tràng mãn tính thường bị nhầm lẫn với các triệu chứng của một số bệnh lý tiêu hóa khác dẫn đến chủ quan trong điều trị, nếu kéo dài dai dẳng có thể dẫn đến những tiến triển xấu. Vậy làm thế nào để nhận biết bệnh viêm đại tràng mãn tính?

Các Giai Đoạn Của Viêm Đại Tràng

Viêm đại tràng có 2 giai đoạn là viêm đại tràng cấp tính và viêm đại tràng mãn tính.

• Viêm đại tràng cấp tính: có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra nhưng chủ yếu là do nhiễm vi khuẩn hoặc ký sinh trùng. Trong đó hay gặp nhất là viêm đại tràng cấp do lỵ amip (Entamoeba histolytica) và viêm đại tràng cấp do lỵ trực tràng (Shigella).

Các triệu chứng của viêm đại tràng cấp tính bao gồm:

• • Đau bụng: thường đau dưới rốn, có thể đau quặn ở các vùng nhỏ bên phải, bên trái hoặc toàn bộ đại tràng.
  • Đi ngoài nhiều lần, cảm giác mót rặn, đau rát hậu môn, đi tiêu không hết, phân có lẫn chất nhầy, nếu đi ngoài dạng tiêu chảy thì phân lỏng, nhiều nước.
  • Có thể có sốt hoặc các dấu hiệu nhiễm trùng nhiễm độc như  sốt cao, mệt mỏi, hốc hác, rối loạn điện giải dẫn đến trụy tim mạch
• Viêm đại tràng mãn tính: có thể coi đây là biến chứng của viêm đại tràng cấp tính khi bệnh không được điều trị đúng cách và triệt để. Khi bị viêm đại tràng mãn tính sẽ rất khó chữa khỏi, lúc thuyên giảm, lúc lại bùng phát, người bệnh gần như xác định sống chung với bệnh suốt đời.

Nguyên Nhân Gây Viêm Đại Tràng Mãn Tính Là Gì?

Trong khi viêm đại tràng cấp tính chủ yếu do nhiễm vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, thì viêm đại tràng mãn tính ngoài những nguyên nhân đó ra thì còn có thể gây ra bởi những yếu tố sau:

• Do vi khuẩn lao: một số trường hợp bị lao hoặc sau bị lao sẽ mắc viêm đại tràng mạn tính do lao.
• Do dị ứng, đặc biệt là dị ứng thức ăn.
• Do dùng kháng sinh dài ngày gây rối loạn hệ vi khuẩn đường ruột.
• Do rối loạn thần kinh thực vật.
• Do tự miễn: hệ miễn dịch của cơ thể tự gây ra tổn thương cho đại tràng.
• Do ngộ độc hóa dược dùng điều trị bệnh khác như thyroxin điều trị bướu cổ, hoặc do xạ trị vùng chậu…

Biểu Hiện Của Viêm Đại Tràng Mãn Tính Là Gì?

Viêm đại tràng mãn tính diễn biến rất dai dẳng và hay tái phát, tức là sau một đợt điều trị bệnh có thuyên giảm nhưng một thời gian sau bệnh lại có đợt bùng phát, nhất là sau khi ăn các món ăn lạ, đồ ăn sống, đồ tanh, hải sản, nhiều đạm hoặc không đảm bảo an toàn. Các triệu chứng của viêm đại tràng mãn tính bao gồm:

• Đau bụng: đau vùng hố chậu, hạ vị, dọc khung đại tràng, đôi khi có thể nhầm lẫn với một số bệnh như viêm ruột thừa, viêm phần phụ ở nữ giới, bệnh tiết niệu…Bệnh nhân thường đau quặn bụng, có khi đau từng cơn, có khi đau âm ỉ.
• Khi đau bụng thường mót đi đại tiện, sau khi đại tiện thì cảm giác đỡ đau hoặc hết đau.
• Rối loạn đại tiện: đi ngoài nhiều lần trong ngày (4-5 lần), lúc đi táo, lúc đi lỏng, lúc sền sệt. Có thể đi ngoài phân nhầy lẫn máu, mót rặn từng cơn (đặc biệt trong viêm đại tràng mãn tính do lỵ amip).
• Các triệu chứng toàn thân: khác với viêm đại tràng cấp thường có hội chứng rối loạn điện giải, mất nước, thì viêm đại tràng mãn tính ít khi xảy ra mất nước nhiều, mà xảy ra hội chứng kém hấp thu dẫn đến cơ thể mệt mỏi, chán ăn, ăn không tiêu, bụng đầy trướng, da xanh xao, thiếu máu, gầy sút, tinh thần căng thẳng, suy dinh dưỡng.

Cần Phân Biệt Viêm Đại Tràng Mãn Tính Với Các Bệnh Nào?

Viêm đại tràng mãn tính thực chất là một nhóm các bệnh mãn tính ở đại tràng cùng có chung triệu chứng gần giống nhau, đồng thời những triệu chứng này lại khá giống với biểu hiện ở một số bệnh khác:

• Ung thư đại tràng: có các triệu chứng đau bụng, đi ngoài có máu, đầy bụng… giống như viêm đại tràng mãn tính. Tuy nhiên ung thư đại tràng chỉ được xác định thông qua nội soi đại tràng và sinh thiết tổn thương để phát hiện tế bào ác tính.
• Bệnh đại tràng cơ năng (hay còn gọi là hội chứng ruột kích thích, bệnh đại tràng co thắt): đây là bệnh phổ biến và lành tính, không có biến chứng nguy hiểm. Các biểu hiện hầu như rất giống viêm đại tràng mãn tính nhưng điều quan trọng nhất là qua nội soi không thấy bất kì một tổn thương thực thể nào ở niêm mạc đại tràng, và phân không bao giờ lẫn máu. Bệnh đại tràng co thắt có nguyên nhân chủ yếu do yếu tố thần kinh. Nếu như viêm đại tràng mãn tính điều trị dựa trên tái tạo và phục hồi niêm mạc đại tràng bị tổn thương thì bệnh đại tràng cơ năng chủ yếu là làm giảm stress, căng thẳng thần kinh để giảm co thắt đại tràng.
• Rối loạn tiêu hóa: nguyên nhân thường không rõ ràng bao gồm cả các bệnh nội khoa như dạ dày tá tràng, bệnh gan mật, nhiễm khuẩn tiêu hóa hoặc do nguyên nhân từ ăn uống vệ sinh. Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường xuất hiện nhất thời khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh nhưng sẽ hết nhanh chóng khi ngừng tiếp xúc hoặc điều trị nguyên nhân kịp thời. Trong rối loạn tiêu hóa có thể có hoặc không có tổn thương ở đại tràng.

Bệnh Viêm Đại Tràng Mãn Tính Tiến Triển Như Thế Nào?

Viêm đại tràng mãn tính kéo dài lâu năm sẽ làm xuất hiện các tổn thương sâu và rộng trên niêm mạc đại tràng, rất khó chữa lành và có thể xảy ra các biến chứng như:

• Giãn đại tràng cấp tính (2-6%)
• Thủng đại tràng (3%)
• Chảy máu nặng (1-5%)
• Phình đại tràng nhiễm độc
• Hội chứng tăng ure huyết tán
• Ung thư đại trực tràng: đây là biến chứng nguy hiểm và phổ biến nhất, khoảng 20% người bệnh viêm đại tràng mãn tính sau 7-10 năm sẽ tiến triển thành ung thư đại tràng

Như vậy việc nhận biết viêm đại tràng mãn tính không đơn giản nhưng cũng không quá khó khăn nếu người bệnh theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên và đến các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời. Việc điều trị bằng thuốc luôn phải đi kèm với việc điều chỉnh lối sống cho khoa học và chế độ ăn an toàn vệ sinh, như vậy sẽ phòng tránh được nguy cơ tiến triển thành ung thư đại tràng. Bệnh nhân cũng nên khám sàng lọc thường xuyên để phát hiện sớm ung thư đại tràng, vì ở giai đoạn sớm việc điều trị ung thư sẽ thuận lợi và có cơ hội thành công cao hơn.

– Đánh Giá Chất Lượng Bài Viết –