Hội chứng cổ vai cánh tay, còn gọi là hội chứng cánh tay hay bệnh lý rễ tủy cổ, là một nhóm các triệu chứng lâm sàng liên quan đến các bệnh lý cột sống cổ có kèm theo các rối loạn chức năng rễ, dây thần kinh cột sống cổ và hoặc tủy cổ, không liên quan tới bệnh lý viêm.

Triệu Chứng Cổ Vai Cánh Tay

Tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ và giai đoạn tiến triển của bệnh mà có những biểu hiện sau:

Hội chứng cột sống cổ:

• Đau cổ vai gáy, đau bả vai lan xuống cánh tay, cơn đau có thể xuất hiện từ từ, âm ỉ, mạn tính.
• Hạn chế vận động cột sống cổ, có thể kèm theo vẹo cổ

Hội chứng rễ thần kinh:

• Đau vùng gáy lan lên vùng chẩm, xuống vai hoặc cánh tay, bàn tay,  đau tăng lên mỗi khi xoay đầu gập cổ.
• Rối loạn vận động: yếu cơ và rối loạn cảm giác như rát bỏng, kiến bò, tê bì ở vùng vai, cánh tay, bàn tay, các ngón tay.

Hội chứng tủy cổ:

• Tê bì, mất sự dẻo dai của bàn tay, teo cơ hai tay, cử động khó khăn, đi lại khó khăn. Giai đoạn muộn có thể liệt tứ chi, liệt trung ương hai tay, hai chân, rối loạn phản xạ đại tiểu tiện.

Các triệu chứng khác như:

• Rối loạn thần kinh thực vật: đau kèm theo ù tai, rối loạn thị lực, rối loạn vận mạch..
• Một số triệu chứng toàn thân: sốt, rét run, vã mồ hôi vào ban đêm, sụt cân…
• Nguyên Nhân Gây Bệnh
• Phổ biến nhất là do thoái hóa đốt sống cổ, thoái hóa các khớp liên đốt và liên mỏm bên làm hẹp lỗ tiếp hợp, dẫn đến chèn ép rễ/dây thần kinh cột sống cổ.
• Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ (20-25%) đơn thuần hoặc kết hợp với thoái hóa cột sống cổ
• Một số nguyên nhân khác như: chấn thương, vận động quá mức, vận động sai tư thế, loãng xương, bệnh lý viêm cột sống

Chẩn Đoán Hội Chứng Cổ Vai Cánh Tay

Lâm sàng: Dựa vào các triệu chứng xuất hiện (tham khảo phần trên) để đưa ra chẩn đoán bệnh.

Cận lâm sàng:

• Xét nghiệm máu: xét nghiệm này ít có giá trị trong chẩn đoán bệnh lý cột sống cổ
• Chụp X-quang: có thể phát hiện tổn thương cổ do chấn thương, thoái hóa, hẹp lỗ tiếp hợp, xẹp đốt sống cổ do loãng xương, hủy xương, do bệnh lý ác tính.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): được chỉ định khi bệnh nhân đau kéo dài (>4-6 tuần), đau ngày càng tăng, có tổn thương thần kinh tiến triển, có biểu hiện bệnh lý tủy cổ
• Chụp cắt lớp vi tính (CT).
• Xạ hình xương: Khi nghi ngờ ung thư di căn hoặc viêm đĩa đệm đốt sống, cốt tủy viêm.
• Điện cơ: có thể giúp phát hiện tổn thương nguồn gốc thần kinh

Phòng Và Điều Trị Hội Chứng Cổ Vai Cánh Tay

Phòng bệnh

–          Cần duy trì tư thế đầu cổ thích hợp trong công việc, học tập và các hoạt động thể thao, tránh và hạn chế tư thế ngồi, tư thế làm việc gây gập cổ, ưỡn cổ hoặc xoay cổ quá mức kéo dài, tránh ngồi hoặc đứng quá lâu, nên lựa chọn tư thế ngồi và kiểu ghế ngồi cho phù hợp.

–          Nên thực hiện các bài tập vận động cột sống cổ, ngực vai để tăng cường sự dẻo dai, tránh cho cơ vùng cổ bị mỏi mệt hoặc căng cứng.

Điều trị

Nguyên tắc điều trị:

• Điều trị triệu chứng bệnh kết hợp với giải quyết nguyên nhân nếu có thể.
• Kết hợp điều trị thuốc với các biện pháp vật lý trị liệu, phục hồi chức năng và các biện biện pháp không dùng thuốc khác.
• Chỉ định điều trị ngoại khoa khi cần thiết.

Các phương pháp điều trị bằng Y học hiện đại

• Thuốc giảm đau: tùy mức độ mà có thể sử dụng ở dạng đơn thuần hoặc phối hợp như Paracetamol, thuốc kháng viêm không steroid (NSAID).
• Thuốc giãn cơ: Thường dùng trong đợt đau cấp, đặc biệt khi có tình trạng co cơ
• Các thuốc giảm đau thần kinh:chỉ định khi có bệnh rễ thần kinh nặng hoặc dai dẳng
• Can thiệp ngoại khoa: được chỉ định khi các biện pháp khác sử dụng có ít hiệu quả

Đông y trong điều trị hội chứng cổ vai cánh tay

Để điều trị hội chứng cổ vai cánh tay, một số biện pháp được sử dụng phổ biến như xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu, các bài tập vật lý trị liệu. Đối với thể nhẹ, có thể chườm nóng, xoa bóp tại chỗ để giảm đau.

Bên cạnh đó, với đặc tính an toàn, hiệu quả, ít gây tác dụng phụ, các bài thuốc nam, thuốc y học cổ truyền cũng là một trong những biện pháp được đội ngũ các y bác sĩ và nhân dân tin dùng.

Các biện pháp điều trị không dùng thuốc

• Thay đổi thói quen sinh hoạt, công việc (tư thế ngồi làm việc, …)
• Trong trường hợp đau cấp với biểu hiện đau nhiều hoặc sau chấn thương có thể bất động được cột sống bằng đai cổ mềm
• Tập vận động được cột sống cổ, vai, cánh tay với các bài tập thích hợp

– Đánh Giá Chất Lượng Bài Viết –